Consumenrecht
Het consumentenrecht regelt de rechten en plichten van de koper en verkoper bij een consumentenkoop. Van een consumentenkoop is sprake als een consument c.q. particulier bij een professionele verkoper iets koopt, bijvoorbeeld in de winkel, showroom of in een webshop. Het heeft ook betrekking op het afsluiten van een energiecontract, telefoonabonnement, verzekeringen en regelingen in de reisbranche. Deze overeenkomsten kunnen mondeling of schriftelijk worden aangegaan.
Rechten en plichten consumentenrecht
Bij een consumentenkoop hebben koper en verkoper allebei rechten en plichten. De koper moet de afgesproken koopprijs betalen en het product afnemen, de verkoper moet tijdig een deugdelijk product leveren. De koper mag verwachten dat de zaak die eigenschappen bezit die voor normaal gebruik nodig zijn en waarvan hij aan de aanwezigheid niet hoeft te twijfelen, de zogenaamde conformiteiteis. Het product moet onbeschadigd zijn en compleet.
Herroepingsrecht
Een belangrijk recht van de consument is het herroepingsrecht. Bij de zogenaamde koop op afstand, dat wil zeggen aankopen die online, telefonische of aan de deur worden gedaan, heeft men een wettelijke bedenktijd. Binnen die 14 dagen kan men terugkomen op de aankoop en de overeenkomst ontbinden. Daarvoor moet de koper binnen 14 dagen de verkoper informeren dat hij de overeenkomst wil ontbinden. Vaak voorzien websites in een ‘modelformulier voor ontbinding’ die de consument daartoe kan gebruiken. Maar men mag ook kiezen voor een mail, bellen, een brief of online via een account bij de betreffende website.
Na ontbinding van de overeenkomst heeft de consument 14 dagen de tijd om het product terug te sturen. Vervolgens moet de verkoper de koopsom en bezorgkosten binnen 14 dagen terugbetalen. De verkoper mag wel de retourkosten in rekening brengen mits dat vooraf duidelijk kenbaar is gemaakt. Dat moet hij dus vooraf melden, anders hoeft de koper die niet te betalen.
NB: deze bedenktijd geldt in principe niet voor (fysieke) aankopen in winkels. Ook geldt de bedenktijd niet bij bepaalde aankopen zoals op maat gemaakte zaken, bederfelijke waren, aankopen aan de deur onder de € 50,= of pakketreizen.
6 maandentermijn
Indien een product binnen 6 maanden na aankoop kapot gaat, dan gaat de wet ervan uit dat het ten tijde van de aankoop al niet in orde was. De consument heeft in dat geval recht op gratis reparatie of vervanging, tenzij de verkoper kan bewijzen dat het product verkeerd is gebruikt.
Conformiteiteis
Als consument mag men verwachten dat een gekochte zaak een bepaalde tijd meegaat, of zoals het Burgerlijk Wetboek zegt, dat de zaak die eigenschappen bezit die voor normaal gebruik nodig zijn en waarvan men aan de aanwezigheid niet hoeft te twijfelen. Ofwel: van een nieuwe wasmachine mag men verwachten dat deze bij normaal gebruik minimaal een x-aantal jaren probleemloos meegaat. Deze conformiteitseis wordt ook wel de wettelijke garantie genoemd.
Voldoet het product niet aan de overeenkomst, spreekt men van non-conformiteit. Gaat die dure wasmachine binnen 2 jaar kapot, hetgeen men niet hoeft te verwachten, dan kan de consument zich beroepen op non-conformiteit. Het criterium is dus dat een product tenminste een bepaalde tijd aan alle eisen voldoet die je daaraan bij normaal gebruik aan het product mag stellen.
Garantie
Vaak verstrekt een verkoper of fabrikant gedurende een bepaalde periode garantie. In die periode mag men verwachten dat het product niet kapot gaat of defecten vertoont. Gaat het binnen de garantieperiode kapot, kan er kosteloos om reparatie of vervanging van het product worden gevraagd. Vaak geldt echter dat als een product na de garantieperiode kapot gaat men toch met een beroep op non-conformiteit herstel of vervanging van het kapotte product vragen. De verkoper probeert een koper vaak af te wimpelen met het argument dat de garantieperiode verstreken is. De fabrieksgarantie mag echter nooit de wettelijke garantie (conformiteitseis) beperken. Op grond van de non-conformiteit heeft een consument al recht op reparatie of vervanging door de verkoper, als het product eerder stuk gaat dan men mag verwachten, dus ook als de garantie is afgelopen.
Een voordeel van een beroep op garantie is dat de consument meestal niet hoeft te bewijzen dat het product op de juiste manier is gebruikt. Als de verkoper na onderzoek constateert dat het product kapot is gegaan door een andere oorzaak, dan bestaat er geen recht op garantie. NB: ook bij een fabrieksgarantie moet de consument als eerste de verkoper aanspreken op nakoming van de overeenkomst of herstel. Pas als dat niet mogelijk is, komt de fabrikant in beeld.
Andere rechten als consument
De verkoper moet bij de het aangaan van de overeenkomst ook aangeven wat de bijkomende kosten zijn. Denk aan bijvoorbeeld bezorgkosten en retourkosten bij een aankoop via een webshop, installatiekosten, afhandelingskosten en bagagekosten en overige bijkomende kosten bij bijvoorbeeld een reisovereenkomst. Ook dient bij een koop koop op afstand of in een webshop de termijn te worden vermeld waarbinnen de consument de zaak mag retourneren en de voorwaarden voor het mogen retourneren. De verkoper kan niet volstaan door dit op te nemen in de algemene voorwaarden, de bekende kleine lettertjes.
Voor sommige overeenkomsten is een handtekening vereist en kan niet worden volstaan met een mondelinge toestemming. Denk aan de koop van een huis of ander onroerend goed, huurkoop, colportage met een waarde van meer dan € 50,=, telefonische verkoop van energiecontracten of abonnementen. Ontbreekt die handtekening dan kan men in beginsel niet aan de overeenkomst worden gehouden.
