Strafrecht
Je kunt op verschillenden manieren in aanraking komen met het strafrecht, politie of justitie. Men kan als verdachte van een strafbaar feit, een zgn. overtreding of misdrijf, als verdachte worden aangemerkt. Op zo'n moment heb je belang bij rechtsbijstand van iemand die weet wat je wel en wat je niet moet doen en wat je rechten zijn, ofwel, kun je een beroep doen op een advocaat.
Aanhouding
Bij een heterdaad mag iedereen een verdachte aanhouden, ook niet-politieagenten. De politie mag een verdachte aanhouden buiten een heterdaadsituatie. Word je verdacht, kan de politie je ophalen voor verhoor, maar ook worden verdachten vaak, bij lichtere vergrijpen, schriftelijk uitgenodigd om op het politiebureau te verschijnen.
De politie mag een verdachte 9 uren (de 9 uren van de eerste nacht tussen 24:00 en 09:00 uur niet meegerekend) vasthouden voor verhoor, totaal dus maximaal 18 uren. Wil men iemand langer vasthouden, dan moet er een inverzekeringstelling volgen: een hulpofficier van justitie bekijkt dan of er voldoende redenen zijn om u langer vast te houden. Dat kan voor (zwaardere) strafbare feiten waarvoor de wet voorlopige hechtenis toestaat.
Na de inverzekeringstelling
Zodra de politie de zaak “rond” heeft, laat men een verdachte vaak gaan. Deze kan direct een dagvaarding meekrijgen voor een zitting bij de kantonrechter, de politierechter of meervoudige of economische strafkamer. Ook kan men een voorstel voor een schikking of transactievoorstel van de officier van justitie voorgelegd krijgen. Gaat een verdachte met die laatste niet akkoord, dan wordt hij meestal alsnog gedagvaard voor de politierechter, of minderjarige verdachten, bij de kinderrechter.
Vaak is het verstandig om de zaak “voor” te laten komen bij de rechter omdat de officier van justitie geen rechter is en niet dezelfde afwegingen maakt die een rechter wel maakt als hij over een zaak moet oordelen. Niet zelden komt een verdachte er via de rechter er beter vanaf dan via een transactievoorstel van de officier van justitie!
In de dagvaarding staat precies vermeld waar u van wordt verdacht en de dag en tijd dat u bij de rechter dient te verschijnen. Komt u niet opdagen, dan kunt u zich ook niet verdedigen en zal vaak een veroordeling volgen, ook al is het bewijs erg mager. Het is daarom verstandig om toch naar de zitting te gaan en verweer te voeren.
In lastigere zaken, bijvoorbeeld bij ontkennende verdachten of omvangrijke zaken, is het verstandig een advocaat in te schakelen of in elk geval tijdig om juridisch advies te vragen.
Hoe verloopt een strafzaak?
Hoe de zitting verloopt is van vele zaken afhankelijk zoals o.a. of u heeft bekend bij de politie, of het om een enkel feit of enkele tientallen verdenkingen gaat, of er mede-verdachten zijn, of er voldoende bewijs in het proces-verbaal aanwezig is, of u bij de politierechter of de meervoudige strafkamer moet verschijnen, of er getuigen moeten worden gehoord, of er door een slachtoffer een vordering benadeelde partij is ingediend of niet, of het slachtoffer spreektijd krijgt om zijn vordering toe te lichten, of er sprake is van recidive, of er een reclasseringsadvies is omtrent een mogelijke straf, etc. etc.
Strafzitting eerste aanleg
De wet regelt in principe het stramien van de zitting. In 90% van de gevallen zal de rechter met de verdachte het proces-verbaal doornemen en de verdachte de bewijzen voorhouden, zeker als deze ontkent. Eventuele getuigen kunnen worden gehoord en de officier van justitie mag zijn strafeis formuleren en onderbouwen, waarop vervolgens de raadsman van de verdachte zijn kant van het verhaal kan toelichten. Dan mag de officier nogmaals daarop reageren en de advocaat daarop ook weer. Dat kan soms een uitvoerig juridisch pleidooi zijn, soms een kort pleidooi alleen om een lagere straf te bepleiten. Tot slot mag de verdachte als laatste iets zeggen: het is verstandig om dat vooraf met de advocaat te bespreken om te voorkomen dat u iets bekent terwijl de advocaat net ontkend heeft en vrijspraak heeft gevraagd! Doorgaans zal de behandeling langer duren als het om ernstigere feiten gaat. De politierechter zal doorgaans direct uitspraak doen; de verdachte weet dan meteen waar hij aan toe is. De meervoudige strafkamer doet doorgaans na 2 weken uitspraak.
Hoger beroep
Bent u het niet eens met de uitspraak, kan binnen 14 dagen hoger beroep worden ingesteld, met uitzondering van hele lichte veroordelingen waarvoor het gerechtshof toestemming moet geven, de zgn. verlofzaken. De officier van justitie kan ook hoger beroep instellen als de straf lager is uitgevallen dan geëist of omdat de verdachte is vrijgesproken. Pas als de appeltermijn is verstreken is een uitspraak onherroepelijk en kan die ten uitvoer worden gelegd. Voordat u hoger beroep instelt is het verstandig, zeker als u zonder advocaat naar de zitting bent gegaan, om eerst juridisch advies in te winnen bij een advocaat. Het hof kan namelijk ook zwaarder straffen dan bijv. de politierechter. In hoger beroep tegen een uitspraak van de politierechter, die zijn veroordeling heeft gebaseerd op erg magere bewijsmiddelen, kan alsnog tot bijvoorbeeld (gedeeltelijke) vrijspraak leiden omdat het gerechtshof vaak toch kritischer naar een proces-verbaal kijkt dan een politierechter. Vraag daarom altijd eerst juridisch advies van een ervaren advocaat!
Vragen over dagvaarding, straffen, overtredingen of misdrijven?
Vraag tijdig advies over een dagvaarding, hoger beroep, een oproep om bij de politie te verschijnen om te worden gehoord als verdachte of getuige. Als u verdachte bent, heeft u recht om eerst met een advocaat te spreken voordat u door de politie mag worden verhoord. Maak daar altijd gebruik van. Te vaak hebben verdachten achteraf spijt omdat ze dachten dat dat niet nodig was en een bekennende verklaring afleggen terwijl er verder geen enkele bewijs is!