Familierecht
Bij familierecht denken veel mensen aan echtscheidingen, omgangsregelingen, alimentatie etc. Het regelt veel meer dan dat. Het personen- en familierecht beschrijft familierechtelijke relaties, bijvoorbeeld tussen ouder en kind, tussen twee echtgenoten, tussen een persoon en zijn bewindvoerder of curator. Het personen- en familierecht wordt beschreven in boek 1 van het Burgerlijk wetboek (BW). Anders dan een groot deel van het civiele recht is het familierecht overwegend dwingend recht, dat wil zeggen dat een burger weinig vrijheid heeft om af te wijken van hetgeen in de wet is geregeld.
Verwantschap
Het personenrecht regelt onder andere de naam (voor- en achternaam), verwantschap en woonplaats. Verwantschap zegt iets over de band tussen personen, dat kan bloedverwantschap zijn of aanverwantschap (aangetrouwd). Verwantschap kan rechten en plichten met zich meebrengen.
Afstamming
Met afstamming wordt de band bedoeld tussen kinderen en ouders, de moeder en de vader. Dit kan ontstaan door geboorte (moeder) maar ook door adoptie. Vaderschap kan onder andere ontstaan door geboorte, als de vader is gehuwd met de moeder, door erkenning of een gerechtelijke vaststelling door de rechter. Met spreekt dan ook wel van juridisch vaderschap. In de volksmond wordt met vader vaak de verwekker bedoeld. Juristen spreken dan van de biologische vader.
Huwelijk
Het familierecht regelt verder het huwelijk, de wijze waarop het huwelijk kan plaatsvinden maar ook hoe eventueel de ontbinding van het huwelijk kan worden geregeld, de echtscheiding.
Huwelijksvermogensrecht
Door het huwelijk ontstaat vaak tussen de echtelieden een gemeenschap van goederen. Partijen kunnen ervoor kiezen om huwelijkse voorwaarden op te stellen, beperkte of alles omvattende. De koude uitsluiting is het meest vergaande, waarbij al het vermogen doorgaans voor 1 van de beide echtgenoten is.
Ouderlijk gezag
Verder regelt het familierecht het gezag over minderjarige kinderen. Dat kan zijn gezamenlijk ouderlijk gezag of eenhoofdig ouderlijk gezegd. Ook voogdij valt onder het kopje gezag. Gezag ziet op de opvoeding, verzorging en bewind over het vermogen van een kind. Na een echtscheiding moeten ouders afspraken maken over hoe zij hun gezag willen blijven uitoefenen. Dit dient te worden vastgelegd in een ouderschapsplan. Veel geschillen / procedures in het familierecht tussen ouders gaan over de invulling van het gezag c.q. ouderschapsplan.
